H Κεντρική Πλατεία Νέας Σμύρνης αποτελεί το πιο αναγνωρίσιμο και ζωντανό κύτταρο στην πόλη μας. Αποτελεί χώρο αναψυχής και περιπάτου, καθώς γύρω της έχει αναπτυχθεί το εμπορικό και διοικητικό κέντρο της πόλης, ενώ στον ανοικτό της χώρο ή στον πολυχώρο Γαλαξία πραγματοποιούνται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η Νέα Σμύρνη αποτέλεσε έναν από τους λίγους προσφυγικούς οικισμούς μαζί με την Καλλίπολη στον Πειραιά που προορίζονταν για τους ευπορότερους πρόσφυγες και η οποία εξελίχθηκε σταδιακά σε κηπούπολη. Ο χώρος της σημερινής πλατείας διαγραφόταν με σαφήνεια ήδη από το 1924 στο σχέδιο Καλλιγά, που ρύθμιζε την επέκταση της Αθήνας ώστε να εξυπηρετήσει τις πιεστικές ανάγκες της εγκατάστασης των προσφύγων. Στο σχέδιο αυτό είναι ολοφάνερη η προσπάθεια να οργανωθεί μια σύγχρονη πόλη γύρω από ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο.
Στην επόμενη αεροφωτογραφία της Νέας Σμύρνης από το 1938 διαγράφεται καθαρά ο χώρος της πλατείας και η διάταξη των πρώτων εμπορικών της καταστημάτων, αλλά και το κτήριο που στέγαζε την Ευαγγελική Σχολή. Είχε ήδη δεντροφυτευτεί ο περίγυρός της, ενώ το εσωτερικό της μια τεράστια επίπεδη αλάνα διατήρησε αυτή τη μορφή μέχρι τη δεκαετία του 1970.
|
|
Εγκαίνια της Ευαγγελικής Σχολής επί της κεντρικής πλατείας, παρουσία Ελ. Βενιζέλου, 7 Απριλίου 1935. Το κτίριο κατεδαφίστηκε το 1975 |
Από την Αγία Φωτεινή στην κεντρική πλατεία, μαθητές και πρόσκοποι για τον Εορτασμό του Πράσινου, 1939 |
'Εξω από τα γραφεία της κοινότητας (γωνία Ελ. Βενιζέλου και 25ης Μαρτίου) για τη μετονομασία της λεωφόρου ΄Εντεν σε λεωφόρο Ελ. Βενιζέλου. |
1937: 2ας Μαϊου και Ειρήνης, δίπλα στην Ευαγγελική. Κατά καιρούς στεγάστηκαν σχολεία (2ο δημοτικό, Γυμνάσιο Θηλέων, κατηχητικά, Ε.Σ.Ε.Ν) και καταστήματα. |
Το «Μικράκι», το πρώτο κατάστημα ψιλικών της Ν. Σμύρνης στην κεντρική πλατεία, 1936. |
Κατάστημα ηλεκτρικών ειδών (Γ. Γυρτάτος), Ελ. Βενιζέλου και 2ας Μαϊου, 1936. |
Πρατήριον προϊόντων ΕΒΓΑ, 1936. |
Τα γραφεία της εφημερίδας "Νέα Σμύρνη" |
Η κεντρική πλατεία το 1957. Στο βάθος αριστερά η Αγία Φωτεινή, σύμβολο του προσφυγικού χαρακτήρα της πόλης |
Το δημαρχείο, γωνία 25ης Μαρτίου και Παλαιολόγου, 1961 Πρωτομαγιά. Το 1991 το δημαρχείο μεταφέρθηκε στην Ελ. Βενιζέλου στη σημερινή του θέση. |
Το 1968-1970, ο χώρος της πλατείας αναπλάστηκε και δημιουργήθηκε μία από τις ομορφότερες ελληνικές πλατείες. Η μελέτη και η επίβλεψη των έργων έγινε από το αρχιτεκτονικό γραφείο των νεοσμυρνιών Γ. Λεονάρδου και Λ. Καλαβύτη. Απέκτησε έξι λίμνες που επικοινωνούν με μικρούς καταρράκτες, σιντριβάνια, μικρά γεφύρια. Το έργο υπήρξε πρωτοποριακό για την εποχή του με το μεγάλο σύστημα συνεχόμενων λιμνών, που "λειτουργούσαν" από τη μια ως καθρέπτες πάνω στο μπετόν και από την άλλη απομόνωναν από τους ήχους το χώρο για τους περαστικούς.
Εφημερίδα Βήμα, Κυριακή 19 Ιανουαρίου 1969
|
|
|
|
Από το 2001 ξεκίνησε η πρόσφατη ανάπλαση της πλατείας. ΄Ηδη από το 1987 η πλατεία είχε μετατραπεί σε πυρήνα αναψυχής της πόλης. Πεζοδρομήθηκαν οι τρεις πλευρές της, 2ας Μαϊου, 25ης Μαρτίου και Ειρήνης, με πλάκες που σχηματίζουν αυστηρά γεωμετρικά μοτίβα, ώστε να καταστεί δυνατή η διέλευση οχημάτων σε περίπτωση ανάγκης, και διακοσμήθηκαν με πράσινο σε παρτέρια. Στις 12 Αυγούστου 2004 έγιναν τα εγκαίνια της πεζοδρομημένης πλατείας με την υποδοχή της Ολυμπιακής Φλόγας από τον Ολυμπιονίκη Χατζηιωαννίδη. Οι πεζόδρομοι γύρω από την πλατεία καταλαμβάνουν έκταση εννέα στρεμμάτων με το συνολικό χώρο της πλατείας να ανέρχεται σε είκοσι, καθώς ο χώρος της πλατείας ήταν 10.000τμ. Το ίδιο έτος τοποθετήθηκε μπροστά από τη στάση του τραμ από την ΄Ενωση Κρητών άγαλμα, φόρος τιμής στον Ελευθέριο Βενιζέλο.Tα αποκαλυπτήρια έγιναν από τον τότε πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο. Παρά το γεγονός ότι η πλατεία σήμερα έχει αποκτήσει έναν εμπορικό και ψυχαγωγικό, κύρια, χαρακτήρα, εντούτοις καταφέρνει να διασώσει και ένα διαφορετικό προφίλ, μια πολιτιστική πλευρά, μέσα από τον πολυχώρο Γαλαξία, το γυμνάσιο και λύκειο στην άκρη της προς την Παλαιολόγου, αλλά και τα ενθυμήματα που τιμούν το παρελθόν, το άγαλμα του Ελ. Βενιζέλου και τη στήλη στο κέντρο της. Στην κατεύθυνση αυτή κινείται και η Εστία, ένας από τους σημαντικότερους φορείς διάσωσης της μνήμης του μικρασιάτικου ελληνισμού, που συνορεύει με την πλατεία.
|
|
|
|
|
|
|
Αναμνηστική στήλη ύψους 15 μ. με γλυπτές διακοσμήσεις με τις οποίες η Νέα Σμύρνη συνδέεται με τις χαμένες πατρίδες της Ιωνίας (έργο του νεοσμυρνιώτη Β. Καπάνταη) |
Αθαν. Καρύλλος, πρώτος πρόεδρος της κοινότητας της Νέας Σμύρνης |
Το άγαλμα του Ελ. Βενιζέλου μπροστά στη στάση του τραμ |
Ο πολυχώρος Γαλαξίας που το διάστημα της δικτατορίας είχε παραχωρηθεί σκανδαλωδώς σε ιδιώτες και μετά από δικαστικό αγώνα επανήλθε στο δήμο |
Το 8ο Γυμνάσιο και 7ο Λύκειο Νέας Σμύρνης. |
Ηδη από τη δεκαετία του ’70 είχε απασχολήσει τις αρχές της πόλης το ζήτημα κατασκευής υπόγειου χώρου στάθμευσης στην παρακείμενη πλατεία Καρύλλου, έργο που δημιούργησε αρκετές ενστάσεις σχετικά με το πώς μπορούσε να ενταχθεί οργανικά στο ήδη επιβαρυμένο από τη δόμηση σχέδιο της πόλης. Τελικά επικράτησε το σχέδιο συνένωσης της κεντρικής πλατείας με το παρακείμενο άλσος μέσω της πεζοδρόμησης των περιμετρικών δρόμων της πλατείας Καρύλλου, κάτω από την οποία και κατασκευάστηκε τελικά ο υπόγειος χώρος στάθμευσης, που έχει τεθεί σε λειτουργία από τον Ιούλιο του 2009. Στις τελευταίες δύο φωτογραφίες φαίνονται τα έργα ανάπλασης και επέκτασης προς το ΄Αλσος της Νέας Σμύρνης μέσω της πλατείας Καρύλλου. |
|
|
|
ΠΗΓΕΣ: Κεντρική Πλατεία Νέας Σμύρνης http://www.neasmyrni.net.gr/portal2/ Νέα Σμύρνη. Από την καταστροφή στη δημιουργία, Δήμος Νέας Σμύρνης, χ.χ. *Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες εποχής που αναρτώνται στην παραπάνω εργασία είναι αναπαραγωγή από το Λεύκωμα Νέα Σμύρνη. Από την καταστροφή στη δημιουργία, Δήμος Νέας Σμύρνης, χ.χ.
|